Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleşatır bir düzen bileğildir. Hukuk, toplum ortamında insanoğluın fiilen nasıl davrandıklarını bileğil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Hak değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vurmak, sosyal ömürın gerçekleşmesini elde etmek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin karşısına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, kategorik doğruca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle toplum ortamında insanoğluın davranış ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her mevsim mümkündür. “İşte hukuk, isim davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-isim, isim-tabiat ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence altına düzenınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biriyi fikir ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, toplum sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten içtihatlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun eş iyiliğini elde etmek için konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, gerçek ve kanunların kâffesidür. Elan münteşir bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş sosyal evetşyalnız düzenidir. Hukuk Lafız Valörı Hukuk kelimesi Arabi “gerçek” kökünden hasılat ve gerçek kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “gerçek” kelimesinin çoğulu “ah’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na göre hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk anlamında da kullanılır. Uran Valörı Hukuk dönemden döneme değiştiği yürekin hala doyurucu bir tanım bünyelamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Belirli bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak hukuk, kendi ortamında gerçek olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri sayfa kayran kısmına Özel Hukuk, zevat ile talih veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun temellıca zir dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik talih aracılığıyla güvenceye düzenınmış ve cebri yapmış oldurımlara malik olmasıdır. Hukuk kuralları isim davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun ayar yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde benzeşim nitelikteki birlik durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk kayranında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları karışmak yürekin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve para cezaları; temel hukukunda siyasetten men, vurgun kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçakçılık cezaları üzere daha bir hukuk dallarında daha bir yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakadar çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek veya siyasal içtihatleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan hukuk, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir evetşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, teamül yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun sosyal ömürı düzenleyip insanoğluın pasış ve emniyet ortamında bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Pratik Yarar (Toplumsal İhtiyaçların önlanması) Hukukun teamül amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum ortamında canlı insanoğluın, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun bünyesından meydana gelen gereksinimlerinı karşılamaya çdüzenışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni ömürın gerçek gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun saf bünyesına ve bundan gelecek mevrut gereksinimlerine onat sarhoş olmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile ilişkindır; konuşu gereksinimlara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Hak Hukuk bu fonksiyonu ile sınırlı bir kodifikasyon altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak doğruluk kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla hak, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sarhoş olmak üzere iki daha bir anlamda kullanılır. Hak gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet anlamında ferdî bir özelliği deyimler. Zat her mevsim haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni uzatmak yolunda kesiksiz ve bileğişmez bir çaba gösterir. İşte bu davranış ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakadar oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak fehvaı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği alışveriş biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk kayranında hukuki ayar olarak laf konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve kazançlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Cemiyet yürekindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini yürekermiş kurallar birlikü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve almak yerinde bulunduğuna göre, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir ayar niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini yürekerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; gerek mevcut düzeni gözlemek, gerekse onu bileğiştirmeyi meşrulaştırmak yürekin her mevsim adalete temelvurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta karşımıza oturmuş hukuk düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim hukuk anlamında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut hukuk düzenlerinin kendisine onat olup olmadığı açısından bir ayar ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve aksi karşılıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon muvazene ortamında olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal evetşyalnız uyacak, hem bile bu sosyal ömürın pasış ortamında sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü sağlamaya çdüzenışacaktır.